Elementy zajęć ruchowych Weroniki Sherbourne

RUDOLF LABAN (15 grudnia 1879 - 1 lipca 1958)

•               studiował w L'Ecole des Beaux Arts w Paryżu, gdzie uczęszczał na zajęcia m.in. muzyki, fizjologii i tańca

•               był niezwykle wszechstronny, propagował taniec wyzwolony, był wybitnym
choreografem i twórcą współczesnej kinetografii

•               podjął obiektywne obserwacje naturalnych możliwości ruchowych człowieka i ujął je w specjalne skale ruchowe

•               stwierdził, że możliwości ruchowe człowieka obejmuje dwudziestościan, w sposób idealny obudowany wokół tancerza

•               W 1938 r. w obawie przed represjami nazistów przeniósł się na stałe do Anglii i poświęcił pracy badawczej w dziedzinie analizy ruchu

•               Z teorii Labana wywodzi się współczesna koncepcja wychowania fizycznego powszechnie realizowana w Wielkiej Brytanii i krajach niemieckojęzycznych

Zasady prowadzenia zajęć ruchowych według R. Labana:

1.            każdy ćwiczący wykonuje zadania ruchowe na swój sposób (pokaz wykonania zadania jest zbędny),

2.            zajęcia są prowadzone w luźno ustawionej grupie, a pozycja wyjściowa do ćwiczeń jest dowolna dla każdego dziecka,

3.            elementami towarzyszącymi wykonywaniu zadań ruchowych może być rytm i muzyka,

4.            tematyka zadań ruchowych wywodzi się z pięciu zasadniczych tematów:

•              wyczucie własnego ciała,

•             wyczucie ciężaru i czasu,

•             wyczucie przestrzeni,

1.           doskonalenie płynności ruchów i wyczucie ciężaru ciała w przestrzeni i czasie,

2.           adaptacja ruchów własnych do ruchów partnera i grupy.

W tej koncepcji wychowania fizycznego ćwiczenia mają charakter dowolny. Każde dziecko ćwiczy to, na co ma ochotę i na co je stać. Liczy wyłącznie na siebie, ponieważ nikt mu niczego nie narzuca, ale nikt mu nie pomaga.

WERONIKA SHERBORNE (28.07.1922 – 18.09.1990)

•               z wykształcenia fizjoterapeutka i nauczycielka wychowania fizycznego     

•               była uczennicą i kontynuatorką dzieła Labana, a w rezultacie stworzyła własną metodę pracy z dziećmi

•               pracowała jako  kinezyterapeuta w ośrodku dla pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi, obserwując ich sposób poruszania i metody uczenia ruchu     

•               w latach 50-tych XX w. zetknęła się z problematyką niepełnosmprawności umysłowej, co spowodowało, że Sherborne zaczęła rozwijać własną metodę oddziaływania na dzieci upośledzone umysłowo oraz kształcić nauczycieli w tym zakresie      

•               wzbogaciła teorię R. Labana i rozwinęła w kierunku humanistycznym, zwróciła uwagę na potrzebę rozwijania bliskich związków między ludźmi, niezwykle istotną dla rozwoju osobowości dziecka - „psychologia ruchu”   

•               jest współautorką kilku książek i wielu artykułów poświęconych wychowaniu i terapii dzieci z zaburzeniami rozwoju

W metodzie R. Labana i W. Sherborne wyróżnia się kilka kategorii ruchu:

•               ruch prowadzący do poznania własnego ciała,

•               ruch kształtujący związek jednostki z otoczeniem fizycznym,

•               ruch wiodący do wytworzenia się związku z drugim człowiekiem,

•               ruch prowadzący do współdziałania w grupie,

•               ruch kreatywny.

Ruch prowadzący do poznania własnego ciała

         Każdy człowiek odczuwa potrzebę poznania i kontrolowania własnego ciała. Gdy nie może tego osiągnąć, staje się napięty, niespokojny, ogranicza to jego pełne funkcjonowanie, a w przypadkach skrajnych prowadzi do zaburzeń zachowania. Poznanie własnego ciała jest sprawą zasadniczą. Szczególną wagę przywiązuje się do stóp, kolan, nóg i bioder, ponieważ na nich opiera się ciężar ciała. Stanowią one naturalny łącznik pomiędzy człowiekiem i podłożem (ziemią, podłogą). Kontrola nad ruchami tych części ciała jest warunkiem utrzymania równowagi. Poznanie własnego ciała i kontrola nad jego ruchami prowadzi do ukształtowania się własnej tożsamości: wyodrębnienia własnego ,ja" od otoczenia („nie ja").

Ruch kształtujący związek jednostki z otoczeniem fizycznym

           Ta kategoria ruchu ma na celu wykształcenie orientacji w przestrzeni, by na tej podstawie mógł się wytworzyć związek między człowiekiem i tym, co go otacza. Czynności ruchowe należące do tej kategorii pozostają w ścisłym związku z działaniami ruchowymi poprzedniej kategorii i obie występują równolegle w czasie sesji ruchowych. Zasadnicze działania ruchowe odbywają się jak najniżej, np. na podłodze, co prowadzi do wytworzenia kontaktu z podstawą i daje poczucie „ugruntowania", stabilności. Warto przypomnieć, jak ważne miejsce zajmują w psychoterapii ćwiczenia mające na celu wytworzenie poczucia ugruntowania, traktowane we wszystkich programach jako fundamentalne dla uzyskania poprawy stanu psychicznego pacjenta. Inne formy ruchu zmierzają do tego, aby człowiek czuł się swobodnie w otaczającej go przestrzeni, aby się jej nie obawiał. Nieumiejętność korzystania z „wolności w przestrzeni" prowadzi do zahamowań, poczucia zagrożenia, niechęci do nowych sytuacji, zasklepiania się w sobie i usztywnienia swoich zachowań, a w konsekwencji do izolacji od otoczenia.

Ruch wiodący do wytworzenia się związku z drugim człowiekiem

           Ta kategoria ruchu sprzyja wytworzeniu się zaufania do drugiego człowieka i na tej podstawie...